Εάν ασχολείσαι με τα social media είναι πιθανό να έχεις ακούσει κάποιον να ισχυρίζεται ότι η κατανάλωση μίας μερίδας πατάτες τηγανητές ισοδυναμεί με κάπνισμα 25 τσιγάρων.
Ίσως, μάλιστα, και να σε οδήγησε αυτός ο ισχυρισμός στο παρόν άρθρο.
Ίσως και να είσαι πιο «τυχερός» και να ακούς πρώτη φορά αυτό τον παραλληλισμό.
Σε κάθε περίπτωση, πάμε να δούμε πώς προέκυψε όλο αυτό, εάν ισχύει και ποιος μπορεί να είναι ο κίνδυνος από τις δύο αυτές επιλογές.
Πώς προέκυψε η σύγκριση καπνίσματος και πατάτας τηγανητής;
Καταρχάς η όλη συζήτηση ξεκίνησε από τη μελέτη των Moumtaz και συνεργατών [1], την οποία εάν διαβάσεις θα διαπιστώσεις ότι οι συγγραφείς συγκρίνουν το κάπνισμα όχι με τις σπιτικές πατάτες τηγανητές που φτιάχνεις στο σπίτι σου με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο και το οποίο αλλάζεις μετά από κάθε χρήση (το ελπίζω τουλάχιστον), αλλά με πατάτες τηγανητές μεγάλων αλυσίδων που χρησιμοποιούν για το τηγάνισμα το ίδιο λάδι ξανά και ξανά.
Πιο συγκεκριμένα, αυτό που είπαν οι μελετητές ήταν ότι 25 τσιγάρα και μία μερίδα πατάτες τηγανητές μεγάλης αλυσίδας έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε αλδεΰδες.
Εξισώνεται το κάπνισμα και οι τηγανητές πατάτες;
Ακόμη και εάν 25 τσιγάρα και μία μερίδα πατάτες τηγανητές έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε αλδεΰδες, τα τσιγάρα έχουν πάνω από 7.000 χημικές ουσίες, εκ των οποίων οι 70 περίπου είναι γνωστά καρκινογόνα [2, 3].
Με άλλα λόγια, οι αλδεΰδες δεν είναι σίγουρα οι μόνες καρκινογόνες ουσίες των τσιγάρων, και ίσως ούτε και οι πιο σημαντικές [4]. Και αυτό διότι ο καπνός του τσιγάρου περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, νιτροζαμίνες, πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, αρωματικές αμίνες, βενζόλιο και οξείδιο του αιθυλενίου.
Έκαναν οι ερευνητές μία μικρή σύγκριση χημικού περιεχομένου αναφορικά με τις αλδεΰδες; Ναι.
Ήταν αυτή ισοδυναμία κινδύνου και τοξικότητας; Όχι βέβαια.
Πάμε να δούμε τι ισχύει για τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου από πατάτες τηγανητές και κάπνισμα, λοιπόν;
Ποιος είναι ο κίνδυνος που προκύπτει από το κάπνισμα και ποιος από τις τηγανητές πατάτες;
Σε έρευνά τους οι Pelucchi και συνεργάτες εξέτασαν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου από τηγανητές πατάτες και δεν βρήκαν κάποια τέτοια συσχέτιση [5].
Αντιθέτως, το κάπνισμα έχει βρεθεί να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου τουλάχιστον 50%, ενώ σε καρκίνους όπως στους πνεύμονες και στο λάρυγγα οι καπνιστές έχουν 7 και 9 φορές, αντίστοιχα, υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σε σχέση με τους μη καπνιστές [6, 7].
Αξίζει να σημειωθεί ότι στους παραπάνω κινδύνους δεν έχει αναφερθεί η αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου που προκύπτει από το κάπνισμα, καθώς ο καπνός περνάει κατευθείαν από τους πνεύμονες στο αίμα. Σε αντίθεση με την τροφή, η οποία πρέπει πρώτα να υποστεί πέψη, απορρόφηση, μεταβολισμό κ.ο.κ.
Συμπέρασμα
Σύμφωνα με τα παραπάνω, καταλαβαίνει εύκολα κανείς ότι το κάπνισμα και οι τηγανητές πατάτες δεν μπορούν να εξισωθούν, ακόμη και εάν οι τηγανητές πατάτες δεν είναι οι πιο θρεπτικές επιλογές στον πλανήτη.
Προφανώς, πάντως, επειδή ακριβώς οι τηγανητές πατάτες και τα τηγανητά γενικότερα δεν είναι και οι πλέον θρεπτικές επιλογές, καλό είναι να μη στηρίζεται σε αυτά η συντριπτική πλειοψηφία των διατροφικών επιλογών σου.
Αλλά το να εξισώνουμε το κάπνισμα με τις τηγανητές πατάτες δεν ήταν ούτε ο σκοπός των συγγραφέων της πρωτότυπης μελέτης, ενώ μειώνει τον κίνδυνο του καπνίσματος και υποσκάπτει τη σημασία της ισορροπημένης διατροφής.
Βίντεο
Βιβλιογραφικές Αναφορές
πατήστε για εμφάνιση
Moumtaz, S., Percival, B. C., Parmar, D., Grootveld, K. L., Jansson, P., & Grootveld, M. (2019). Toxic aldehyde generation in and food uptake from culinary oils during frying practices: peroxidative resistance of a monounsaturate-rich algae oil. Scientific reports, 9(1), 4125. https://doi.org/10.1038/s41598-019-39767-1
National Cancer Institute. (2017). Harms of cigarette smoking and health benefits of quitting. https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/tobacco/cessation-fact-sheet
American Cancer Society. (2024). Carcinogens in tobacco products. https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/tobacco/carcinogens-found-in-tobacco-products.html
Schwarcz, Joe. (2024). No, eating french fries is not the same as smoking cigarettes. McGill University Office for Science and Society. https://www.mcgill.ca/oss/article/critical-thinking-health-and-nutrition-pseudoscience/no-eating-french-fries-not-same-smoking-cigarettes
Pelucchi, C., Franceschi, S., Levi, F., Trichopoulos, D., Bosetti, C., Negri, E., & La Vecchia, C. (2003). Fried potatoes and human cancer. International journal of cancer, 105(4), 558–560. https://doi.org/10.1002/ijc.11118
Gandini, S., Botteri, E., Iodice, S., Boniol, M., Lowenfels, A. B., Maisonneuve, P., & Boyle, P. (2008). Tobacco smoking and cancer: a meta-analysis. International journal of cancer, 122(1), 155–164. https://doi.org/10.1002/ijc.23033
Luu, M. N., Han, M., Bui, T. T., Tran, P. T. T., Lim, M. K., & Oh, J. K. (2022). Smoking trajectory and cancer risk: A population-based cohort study. Tobacco induced diseases, 20, 71. https://doi.org/10.18332/tid/152137
Εάν ασχολείσαι με τα social media είναι πιθανό να έχεις ακούσει κάποιον να ισχυρίζεται ότι η κατανάλωση μίας μερίδας πατάτες τηγανητές ισοδυναμεί με κάπνισμα 25 τσιγάρων.
Ίσως, μάλιστα, και να σε οδήγησε αυτός ο ισχυρισμός στο παρόν άρθρο.
Ίσως και να είσαι πιο «τυχερός» και να ακούς πρώτη φορά αυτό τον παραλληλισμό.
Σε κάθε περίπτωση, πάμε να δούμε πώς προέκυψε όλο αυτό, εάν ισχύει και ποιος μπορεί να είναι ο κίνδυνος από τις δύο αυτές επιλογές.
Πώς προέκυψε η σύγκριση καπνίσματος και πατάτας τηγανητής;
Καταρχάς η όλη συζήτηση ξεκίνησε από τη μελέτη των Moumtaz και συνεργατών [1], την οποία εάν διαβάσεις θα διαπιστώσεις ότι οι συγγραφείς συγκρίνουν το κάπνισμα όχι με τις σπιτικές πατάτες τηγανητές που φτιάχνεις στο σπίτι σου με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο και το οποίο αλλάζεις μετά από κάθε χρήση (το ελπίζω τουλάχιστον), αλλά με πατάτες τηγανητές μεγάλων αλυσίδων που χρησιμοποιούν για το τηγάνισμα το ίδιο λάδι ξανά και ξανά.
Πιο συγκεκριμένα, αυτό που είπαν οι μελετητές ήταν ότι 25 τσιγάρα και μία μερίδα πατάτες τηγανητές μεγάλης αλυσίδας έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε αλδεΰδες.
Εξισώνεται το κάπνισμα και οι τηγανητές πατάτες;
Ακόμη και εάν 25 τσιγάρα και μία μερίδα πατάτες τηγανητές έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε αλδεΰδες, τα τσιγάρα έχουν πάνω από 7.000 χημικές ουσίες, εκ των οποίων οι 70 περίπου είναι γνωστά καρκινογόνα [2, 3].
Με άλλα λόγια, οι αλδεΰδες δεν είναι σίγουρα οι μόνες καρκινογόνες ουσίες των τσιγάρων, και ίσως ούτε και οι πιο σημαντικές [4]. Και αυτό διότι ο καπνός του τσιγάρου περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, νιτροζαμίνες, πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, αρωματικές αμίνες, βενζόλιο και οξείδιο του αιθυλενίου.
Έκαναν οι ερευνητές μία μικρή σύγκριση χημικού περιεχομένου αναφορικά με τις αλδεΰδες; Ναι.
Ήταν αυτή ισοδυναμία κινδύνου και τοξικότητας; Όχι βέβαια.
Πάμε να δούμε τι ισχύει για τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου από πατάτες τηγανητές και κάπνισμα, λοιπόν;
Ποιος είναι ο κίνδυνος που προκύπτει από το κάπνισμα και ποιος από τις τηγανητές πατάτες;
Σε έρευνά τους οι Pelucchi και συνεργάτες εξέτασαν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου από τηγανητές πατάτες και δεν βρήκαν κάποια τέτοια συσχέτιση [5].
Αντιθέτως, το κάπνισμα έχει βρεθεί να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου τουλάχιστον 50%, ενώ σε καρκίνους όπως στους πνεύμονες και στο λάρυγγα οι καπνιστές έχουν 7 και 9 φορές, αντίστοιχα, υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σε σχέση με τους μη καπνιστές [6, 7].
Αξίζει να σημειωθεί ότι στους παραπάνω κινδύνους δεν έχει αναφερθεί η αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου που προκύπτει από το κάπνισμα, καθώς ο καπνός περνάει κατευθείαν από τους πνεύμονες στο αίμα. Σε αντίθεση με την τροφή, η οποία πρέπει πρώτα να υποστεί πέψη, απορρόφηση, μεταβολισμό κ.ο.κ.
Συμπέρασμα
Σύμφωνα με τα παραπάνω, καταλαβαίνει εύκολα κανείς ότι το κάπνισμα και οι τηγανητές πατάτες δεν μπορούν να εξισωθούν, ακόμη και εάν οι τηγανητές πατάτες δεν είναι οι πιο θρεπτικές επιλογές στον πλανήτη.
Προφανώς, πάντως, επειδή ακριβώς οι τηγανητές πατάτες και τα τηγανητά γενικότερα δεν είναι και οι πλέον θρεπτικές επιλογές, καλό είναι να μη στηρίζεται σε αυτά η συντριπτική πλειοψηφία των διατροφικών επιλογών σου.
Αλλά το να εξισώνουμε το κάπνισμα με τις τηγανητές πατάτες δεν ήταν ούτε ο σκοπός των συγγραφέων της πρωτότυπης μελέτης, ενώ μειώνει τον κίνδυνο του καπνίσματος και υποσκάπτει τη σημασία της ισορροπημένης διατροφής.
Βίντεο
πατήστε για εμφάνισηΜε βρίσκεις σε όλα τα social από εδώ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου